Witboek – Hardheden in de WIA

• Afdrukken
• E-mail

Gegevens

Gepubliceerd: woensdag 06 april 2022 07:48

Hits: 1589

CNV, FNV en VCP hebben op 5 april 2022 een petitie aan de Tweede Kamer aangeboden met de naam “Hardheden in de WIA”. Met deze petitie wordt een handreiking gedaan om de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) te hervormen met het oog op uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en uitlegbaarheid. Men hoopt hiermee deze kabinetsperiode verbeteringen te realiseren in de WIA. Men wenst een sociale verzekering die leidt tot een ‘fatsoenlijk’ inkomen, goede begeleiding naar werk en een correcte en ook begrijpelijke bejegening vanuit het UWV.

De belangrijkste hardheden in de WIA die worden benoemd zijn:

1. GEEN ARBEIDSONGESCHIKTHEIDSUITKERING, want minder dan 35% arbeidsongeschikt;
2. EEN VEEL TE LAGE WIA-UITKERING, als je een ‘vervolguitkering’ krijgt;
3. EEN ONBEGRIJPELIJK SYSTEEM (CBBS), voor de beoordeling van arbeidsongeschiktheid dat niet aansluit op de situatie van de (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte werknemer:
   1. Het arbeidsongeschiktheidspercentage wordt bepaald door een gering aantal functies;
   2. De belastbaarheid van de werknemer sluit lang niet altijd goed aan op de geselecteerde functies;
   3. De afstand tussen de in theorie geselecteerde functies en de praktijk is groot;
   4. Het CBBS is niet meer actueel.

GEEN ARBEIDSONGESCHIKTHEIDSUITKERING, want minder dan 35% arbeidsongeschikt
In de praktijk blijkt minder dan de helft van de groep WIA 35-min aan het werk te zijn. Echter is dat een vertekend beeld omdat men namelijk bij minimaal 1 maand werken in het kalenderjaar al aangeduid wordt als ‘aan het werk’.

Anders dan tijdens de invoering van de WIA bedacht heeft de groep WIA 35-min substantiële of zelfs zware arbeidsbeperkingen.  Hierdoor is het verlies van inzetbaarheid een te groot obstakel voor een werkgever. Werknemers worden hierdoor veelal werkloos en komen, indien men daardoor in aanmerking komt, in de bijstand.

In lijn met eerder kritiek vanuit Europees verband (ILO 2011) wordt voorgesteld de arbeidsongeschiktheidsgrens te verlagen van 35% naar 15%. In 2021 heeft de SER dit ook al aanbevolen. Hierdoor zou betreffende doelgroep gebruik kunnen maken van de dienstverlening van het UWV en meer rekening worden gehouden met de beperkingen die iemand heeft. Verder komen dan ondersteunende voorzieningen voor de werkgever ter beschikking ter bevordering van de inzetbaarheid.

EEN VEEL TE LAGE WIA-UITKERING, als je een ‘vervolguitkering’ krijgt
Wanneer een werknemer onvoldoende, minder dan 50%, zijn restverdiencapaciteit benut is deze aangewezen op een zogenaamde vervolguitkering. De vervolguitkering is een percentage van het wettelijke minimumloon op grond van het door het UWV vastgestelde arbeidsongeschiktheidspercentage. De vervolguitkering speelt na afloop van de loongerelateerde periode die maximaal 24 maanden kan duren.

In 2015 heb ikzelf al eens een e-paper geschreven met de naam “WIA-krater” waarin we met voorbeelden de impact van de WIA schetsten waarbij de inkomensterugval voor werknemer, die te maken met een vervolguitkering, treffend in beeld werd gebracht.

Volgens het CPB (Kansrijk Arbeidsmarktbeleid 2020) kan voor een oplossing gedacht worden aan de optie om de WGA-vervolguitkering te verhogen: voor iedereen wordt de uitkering gebaseerd op 70% van het laatstverdiende loon (naar rato van de mate van arbeidsongeschiktheid). Die oplossing betekent dan ook dat het arbeidsongeschiktheids-deel niet langer afhankelijk is van het criterium of er voldoende gewerkt wordt.

EEN ONBEGRIJPELIJK SYSTEEM (CBBS)
Er wordt al langer discussie gevoerd over het Claimbeoordelings- en Borgingssysteem (CBBS) wat door verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen van het UWV wordt gebruikt als hulpmiddel bij o.a. de WIA-beoordeling. Het bevat een uitgebreide beschrijving van duizenden in Nederland voorkomende functies. De gevraagde belasting bij deze functies wordt naast de (eerder vastgestelde) belastbaarheid van de werknemer gelegd. De functies waar een ‘match’ (‘geduide functie’) is tussen belasting en belastbaarheid, kunnen worden gebruikt om de zogenoemde restverdiencapaciteit van de werknemer vast te stellen.

Er worden een aantal hardheden beschreven die te vinden zijn in het gebruik van het systeem:

Het systeem is te theoretisch en staat ver af van de ervaren praktijk
Werknemers herkennen zich niet in de geduide functies. Feit: de arbeidsdeelname onder de WIA-gerechtigden en 35-minners is laag en men is zelden aan het werk in de geduide functies. De aanbevelingen in het WIA-advies van de Stichting van de Arbeid en het SER MLT-advies zien erop om de ervaren kloof tussen theorie en praktijk te verkleinen.

Het arbeidsongeschiktheidspercentage wordt bepaald door een gering aantal functies
Men stelt voor om te komen tot een reële en minder theoretische schatting. Dit betekent:

• een realistische vulling van het CBBS;
• en de aanpassingen met de bijbehorende effecten in het Schattingsbesluit met het doel dat functies meer aansluiten op de praktijk.

De belastnaarheid van de werknemer sluit lang niet altijd aan op de geselecteerde functies
Er wordt voorgesteld om een objectieve bovengrens vast te stellen voor het toestaan van overschrijdingen van de FML. Zolang er geen goede registratie per dossier van de overschrijdingen is en zolang er geen sprake is van een goede objectieve bovengrens, stelt men voor geen overschrijdingen van de belastbaarheid toe te staan.

De afstand tussen de in theorie geselecteerde functies en de praktijk is groot
Men stelt dat de geduide functies in het CBBS concreet worden meegenomen in de dienstverlening naar werk. Mocht de desbetreffende dienstverlener van oordeel zijn dat de functie in de praktijk toch te zwaar is of zal zijn, dan is dit aanleiding voor een arbeidskundige herbeoordeling waarbij het uitgangspunt is dat de geduide functie komt te vervallen. Ook na een herbeoordeling dienen de geduide functies meegenomen te worden in de dienstverlening naar werk.

Het systeem is niet meer actueel
Het CBBS-systeem moet zo snel mogelijk geactualiseerd worden en verlengingen moeten in de toekomst voorkomen worden (zoals tijdens de Corona periode).

Al met al wordt de druk steeds verder opgevoerd om de WIA te hervormen. Wat er in de praktijk concreet in de wet zal worden verankerd is de vraag maar de verwachting is wel dat er aanpassingen doorgevoerd zullen gaan worden. Over het “hoe” en “wat” zullen we blijven berichten.

Bron: https://www.fnv.nl/getmedia/0db4b83e-2a7b-4687-b589-8b1b1a17a27e/Witboek-Hardheden-in-de-WIA.pdf

Gerelateerde dienstverlening Classen Consultancy: Duurzame Inzetbaarheid / Verlagen van verzuimkosten / Uitvoering Sociale Zekerheid / ZW & WGA eigenrisicodragen

Classen Consultancy helpt u bij vragen omtrent de sociale zekerheid 

Neem contact op via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of 06 - 29 12 43 34 zodat we samen kunnen kijken wat Classen Consultancy voor u kan betekenen.